اجرای طرح نظرسنجی از فعالان اقتصادی درباره مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها
اکتبر 16, 2019
کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اتاق ایران باهدف آشنایی فعالان اقتصادی، مدیران و علاقه‌مندان با مفهوم «مسئولیت‌پذیری اجتماعی» مجموعه «مسئولیت اجتماعی به زبان ساده» را که شامل مفاهیم اساسی، نظریه‌ها و نمونه‌های عملی از بازارها و کسب‌وکارهای مختلف است، منتشر کرد.
کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اتاق ایران با توجه به اهمیت مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتی برای فعالان اقتصادی، مجموعه «مسئولیت اجتماعی به زبان ساده» را در دو فصل منتشر کرده است. افزایش کار آیی و اثربخشی کارکنان از طریق ایجاد حس تعلق، بهبود تصویر برند کسب‌وکارها در نظر مشتریان، افزایش شفافیت و پاسخگویی، کاهش ریسک و افزایش رتبه و اعتبار در سطح بین‌المللی از جمله مهم‌ترین مزایای مسئولیت اجتماعی شرکت‌هاست که در این گزارش بر آنها تاکید شده است.
در فصل اول این مجموعه، با عنوان «درآمدی بر مسئولیت اجتماعی شرکتی» به‌طور مختصر به بررسی نقش کسب‌وکار در جامعه، معرفی اجمالی مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتی و مصادیق آن در کسب‌وکار پرداخته شده است. در فصل دوم ضمن بیان تاریخچه و سیر تکاملی تعاریف و نظریات مطرح‌شده، اصطلاحات کاربردی این حوزه ازجمله کارآفرینی اجتماعی، شهروند شرکتی، پاسخگویی اجتماعی، حاکمیت شرکتی نیز تبیین و تشریح شده است.
در بین تعاریف مسئولیت اجتماعی، تعریف کارول شناختهشده ترین تعریف است. بر اساس تعریف او، «مسئولیت اجتماعی شرکتی شامل انتظارات قانونی،اقتصادی،اخلاقی و اختیاری است که جامعه از سازمان‌ها در یک لحظه خاص دارند.» بر مبنای تعاریف ارایه شده از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها تاکید می‌کند که نباید این مسئولیت را صرفا در قالب فعالیت‌های خیرخواهانه تعریف کرد. بلکه به مسئولیت اجتماعی باید به عنوان یک استراتژی مدیریتی و یک چارچوب فکری نگاه شود.
در فصل یک مسئولیت اجتماعی به زبان ساده تأکید شده است که مسئولیت اجتماعی شرکتی را باید زیرمجموعه مفهوم پایداری دانست و در کنار ده‌ها مفهوم بالاسری، موازی و زیرمجموعه مانند توسعه پایدار، پایداری شرکتی، اقتصاد سبز، خیرخواهی شرکتی، شهروندی شرکتی و … معنی کرد.
علاوه بر این، گزارش مذکور با هدف تبیین دقیق مسئولیت اجتماعی شرکتی در مطالعه‌ای موردی، مسئولیت اجتماعی در هند را بررسی کرده است.
محرک‌ها و مزایای مسئولیت اجتماعی
کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها در گزارش خود، مزایای مسئولیت اجتماعی را به دو دسته محلی و جهانی تقسیم کرده است. محرک‌های محلی مسئولیت اجتماعی ناشی از جریان‌ها و یا شرایط داخلی جامعه است. محرک‌های جهانی مسئولیت اجتماعی شامل دسترسی به بازار، استانداردسازی جهانی، مشوق‌های سرمایه‌گذاری، فعالیت ذینفعان است.
در این گزارش مهم‌ترین مزایای مسئولیت اجتماعی به شرح زیر توضیح داده شده است:
- افزایش کارآیی و اثربخشی کارکنان از طریق ایجاد حس تعلق
- بهبود تصویر برند کسب‌وکارها در نظر مشتریان
- کاهش اثرات منفی اجتماعی و محیط زیستی کسب‌وکارها و حرکت به سوی ایجاد ارزش مشترک (خلق ارزش اقتصادی و اجتماعی)
- ایجاد مزیت رقابتی، بهبود سطح رقابت‌‍پذیری شرکت‌ها و افزایش سهم بازار
- افزایش شفافیت و پاسخگویی
- کاهش ریسک و افزایش رتبه و اعتبار در سطح بین‌المللی
- کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل
در فصل دوم این گزارش که سیر تکاملی و نظریه‌های مرتبط با مسئولیت پذیری اجتماعی بررسی شده است، تعاریف و مفاهیم مسئولیت اجتماعی و بلوغ شرکت‌ها طی 6 مرحله، از دهه 50 تا دهه 90 دسته‌بندی و توضیح داده شده است.
در این فصل همچنین مفاهیم مرتبط از جمله مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی، پاسخگویی اجتماعی شرکتی، عملکرد اجتماعی شرکت، مدیریت عملکرد اجتماعی شرکت، شهروندی شرکت و پایداری سازمانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
جدول مفاهیم کلیدی مرتبط با مسئولیت اجتماعی
